คำว่า ทรพี (อ่านว่า ทอ-ระ -พี) มี ๒ คำ ๒ ความหมาย. ความหมายหนึ่งคือ อุปกรณ์ใช้ตักข้าวและแกง รูปร่างคล้ายช้อน แต่มีขนาดใหญ่กว่า มีด้าม ทำด้วยทองเหลือง อลูมิเนียม เปลือกหอยมุก เป็นต้น.
คำว่า ทรพี ความหมายนี้มาจากคำภาษาสันสกฤตว่า ทรฺวี (อ่านว่า ทัร-วี) คนแต่ก่อนออกเสียงว่า ทอระพี หรือ สาระพี ก็มี คำนี้ภาษาบาลีใช้ว่า ทพฺพิ (อ่านว่า ทับ-พิ) ไทยใช้ว่า ทัพพี ซึ่งเป็นคำที่ไทยใช้ทั่วไปในปัจจุบัน
คำว่า ทรพี อีกความหมายหนึ่ง คือ เนรคุณถึงประทุษร้ายพ่อแม่. ลูกที่ไม่รู้คุณพ่อแม่ เราเรียกว่า ลูกทรพี. ทรพี ความหมายนี้ มาจากชื่อควายทรพีในเรื่องรามเกียรติ์ ซึ่งมาจากรามายณะ (อ่านว่า รา-มา-ยะ -นะ) ของอินเดีย ในรามยณะเรียกทรพีว่า ทุนทุภิ (อ่านว่า ทุน-ทุ -พิ). ทรพีหมั่นวัดร้อยเท้าของตนจนมีขนาดเท่ารอยเท้าของพ่อ แสดงว่ามีกำลังพอที่จะสู้กับพ่อได้ จึงไปท้าสู้กับพ่อและฆ่าพ่อตาย.
ที่มา : บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.
สำนักงานราชบัณฑิตยสภา
